62318 - Étaples - Calvaire des Marins

Retour à Étaples


Présentation

Etaples calvaire marins 2.jpg

photo Bernard Gardet 14/10/2011


Calvaire érigé le 25 octobre 1953, par le chanoine Lecointe, curé, et Guilluy, maire, sur la digue de la Canche, entre celle-ci et le boulevard de l'Impératrice.

Bref historique

Le calvaire d'origine a été construit en 1818, réclamé par la communauté maritime depuis 1814.
Il était constitué à l'origine d'une croix en bois.
Situé alors au nord du pont (le Pont-Rose), il fut déplacé et remplacé par une croix en bois dur à la fin du 19e siècle, et en 1952, au sud des chantiers de construction navale. Sa dernière restauration eut lieu en 1998 et il est composé du Calvaire par lui-même, et d'une stèle précisant les noms des bâteaux sur lesquels navigaient ces marins, située à une dizaine de mètres sur la droite du Calvaire, ce dernier ayant été conçu par Pierre Baillet, architecte.
Plaques et stèle nous rappellent les noms des marins étaplois disparus en mer depuis 1831 (pour la stèle) et 1900 (plaques commémoratives), aussi bien par noyades individuelles que par naufrages.

Synthèse des noms des marins

(Note : les noms et prénoms des marins, ainsi que les noms des bâteaux (colonne observations) figurent ici comme inscrits sur le mémorial, sans accent ni trait d'union, classés par dates de décès).
(Relevé manuel effectué le 14 octobre 2011)
Prénom(s) NOM Naissance Décès Observations
PLEE Charles - 6/12/1832 SAINT ANTOINE  
BONVOISIN Pierre Bon Napoléon - 31/10/1854 SAINT JEAN - 44 ans  
DACHICOURT Jean - 16/10/1856 NOTRE DAME DE MERCI - 24 ans  
LAMOUR Marie Nicolas - 25/3/1865 BARON MORAND - 37 ans  
DESCHARLES Maxime - 12/11/1866 JEAN BART  
MAISON Louis - " id - 29 ans  
WAMBRE Jules - " id - 24 ans  
LEPRETRE Charles - 29/11/1874 AMIRAL DE MONTAIGNAC  
LEPRETRE Pierre - " id  
DUHAMEL Jean Louis - 29/12/1876 A LA GRACE DE DIEU - 32 ans  
GOSSELIN Pierre - 29/4/1880 SACRE COEUR DE JESUS - 27 ans  
COUSIN Armand - 15/10/1880 L'ACTIF -39 ans  
COUSIN Auguste - " id - 10 ans  
COUSIN Auguste - " id - 47 ans  
COUSIN Charles - " id - 9 ans  
LAMPIR Louis - " id - 26 ans  
PLEE Charles - " id - 19 ans  
POIGNANT François - 26/1/1887 SAINT JULIEN - 33 ans  
LOREAL Louis Marc - 15/2/1887 IMPERATRICE - 39 ans  
MERCHEZ Isidore - 21/8/1887 SAINTE MARIE  
CALOIS Louis - 30/10/1887 SAINT PIERRE - 34 ans  
CALOIS Marie Antoine - " id - 61 ans  
DACHICOURT Pierre - " id - 49 ans  
GOSSELIN Jean - " id - 60 ans  
HAGNERE Pierre - " id - 65 ans  
HAGNERE Pierre Marie - " id - 13 ans  
POCHET Charles - " id - 27 ans  
LEPRETRE Charles - 5/11/1887 JEUNE MARIE - 15 ans  
LEPRETRE François - " id - 11 ans  
RAMET Auguste - " id - 24 ans  
DESCHARLES Jean Baptiste - 1/9/1890 43 ans  
MARGOLLE Marc - 7/12/1891 58 ans  
DACHICOURT Henri - 6/1/1893 IMMACULEE CONCEPTION - 17 ans  
LEPRETRE Charles - 27/4/1893 JEUNE MARIE - 40 ans  
BREVIER Charles - 8/12/1894 SAINT HUBERT - 58 ans  
DACHICOURT Jules - " id - 16 ans  
DESCHARLES Louis - " id - 35 ans  
LAMOUR Pierre - 5/12/1896 SAINT BENOIT JOSEPH LABRE - 39 ans  
COINDET Armand - 7/2/1900 NOTRE DAME DE MONTFLIERES - 14 ans  
COINDET Louis - " id - 53 ans  
COUSIN Auguste - " id - 39 ans  
GOSSELIN Camille - " id - 14 ans  
GOSSELIN Ernest - " id - 21 ans  
GOSSELIN François - " id - 42 ans  
ACOGNE Pierre - 14/1/1901 SAINT LAURENT - 22 ans  
DELATTRE Jean Baptiste - 29/4/1901 11 ans  
BATAILLE Paul - 13/11/1901 SANCTA MARIA - 18 ans  
HAGNERE Antoine - " id - 51 ans  
KROOCKMANN Jules - 29/1/1903 SAINT JEAN DE DIAU PREOTEGES NOUS - 22 ans  
BAILLET Pierre Antoine - 10/9/1903 DON DE DIEU - 32 ans  
BONVOISIN Louis - " id - 41 ans - pilote  
DACHICOURT François - " id - 60 ans  
FOURNIER Jean Baptiste - " id - 11 ans  
FOURNIER Josse - " id - 45 ans  
FOURNIER Vincent - " id - 37 ans  
MAISON Adrien - " id - 15 ans  
NOEL Jean Baptiste - " id - 18 ans  
DACHICOURT Léon - 10/9/1903 SAINT ANTOINE DE PADOUE - 15 ans  
HENAULT Jules - " id - 55 ans  
SONNETTE Alexandre - " id - 46 ans  
WACOGNE Arthur - " id - 23 ans  
HAGNERE Antoine - 28/2/1904 SAINT ANTOINE DE PADOUE PROTEGEZ NOUS - 52 ans  
FAIT Léon - 30/5/1904 SACRE COEUR DE JESUS - 25 ans  
CALOIN Charles - 16/2/1905 BON SAINT JOSSE - 15 ans  
COUSIN Florent - 16/2/1905 19 ans  
LEPRETRE Henri - 5/8/1907 SAINT PIERRE SAINTE MARIE - 30 ans  
RAMET Jules - 9/11/1907 36 ans  
LEPRETRE Florent - 13/7/1908 13 ans  
GOSSELIN Victor - 19/8/1908 COURONNE DE DIEU - 16 ans  
FAIT Henri - 1/6/1909 SACRE COEUR DE MARIE - 29 ans  
SAILLY Jules - 16/3/1910 SAINTE GODELEINE - 32 ans  
SAILLY Pierre - " id - 61 ans  
RAMET Victor - 11/11/1910 SUFFREN - 22 ans  
CALOIN Léon - 20/12/1911 SAINTE CATHERINE  
DESCHARLES Pierre - " id  
FOURNIER Jean - " id  
FOURNIER Martin - " id  
HAGNERE Auguste - " id  
LEPRETRE Eugène André - " id - 37 ans  
LEPRETRE Eugène Charles - " id - 16 ans  
LEPRETRE Eugène fils - " id  
LEPRETRE Pierre - " id - 33 ans  
LEPRETRE Pierre Charles - " id - 15 ans  
MAGNIER Clément - " id  
RAMET Adolphe - " id - 33 ans  
RAMET Joseph - " id  
COUSIN Antoine - " SAINT ANTOINE - 34 ans  
COUSIN Alexandre - " id - 52 ans  
COUSIN Ernest - " id - 24 ans  
COUSIN Victor - " id - 31 ans  
HAGNERE Louis - " id - 54 ans  
MAISON Adrien - " id - 44 ans  
RAMET Antoine - " id - 42 ans  
RAMET Charles Louis - " id - 25 ans  
RAMET Pascal - " id - 13 ans  
RAMET C. fils - " id  
RAMET Victor - " id - 21 ans  
ROUX Jules - " id  
WAMBRE Ernest - " id - 23 ans  
WYART Jules - " id  
GOSSELIN Jean Pierre - 11/1/1914 SAINT MICHEL - 28 ans  
LOUVET Jean François - 15/11/1914 SAINTE SUZANNE - 46 ans  
CALOIN Laurent - 20/5/1915 SAINT GEORGES - 51 ans  
LEPRETRE Georges - 22/9/1916 SAINT MICHEL  
MARGOLLE Jonas - 26/7/1918 SAINTE MARIE MADELEINE - 55 ans  
CODRON Florent - 18/9/1918 SAINT FRANCOIS DE SALES - 35 ans  
SONNETTE Ernest - 1/11/1918 EMILIE ANDRE - 26 ans  
BIGOT Pierre - 2/7/1919 MADELEINE - 25 ans  
LAMOUR Pierre - " id - 30 ans  
BAILLET Pierre - 11/7/1921 SANCTA MARIA - 26 ans  
LEPRETRE Pierre - " id - 14 ans  
LESUEUR Julien - " id  
THUEUX Antoine Pierre - " id - 43 ans  
THUEUX Antoine - " id - 22 ans  
THUEUX Pierre - " id - 17 ans  
RAMET Jules - 30/10/1923 REINE DES ANGES - 25 ans  
VILLENEUVE Joseph - 8/2/1924 ALICE - 42 ans  
DESCHARLES Daniel - 7/9/1924 PROPHETE DANIEL - 44 ans  
DESCHARLES Daniel Pierre - " id - 23 ans  
DESCHARLES François - " id  
LANDY Léon - " id  
LAMOUR Ernest - 22/11/1924 YVONNE - 37 ans  
DESCHARLES Robert - 2/5/1926 CIGOGNE - 44 ans  
SAILLY Pierre - 22/9/1926 L'EXCELLENT - 29 ans  
LEPRETRE Léon - 27/8/1928 L'ABEILLE - 37 ans  
GRAVELINES Alphonse - 17/9/1930 ALCYON - 48 ans  
CALOIN Louis - 5/3/1933 SAINTE GERMAINE - 65 ans  
CALOIN Pierre - " id - 48 ans  
DESCHARLES Henri - " id - 49 ans  
DESCHARLES Victor - " id - 50 ans  
HAGNERE Jean Baptiste - " id - 18 ans  
HAGNERE Lucien - " id - 15 ans  
RAMET André - " id - 14 ans  
LEPRETRE V - 19/11/1934  
CALOIN N. - 5/11/1937  
GOSSELIN P. - "  
RAMET A. - "  
CALOIN Charles - 22/5/1940 SAINT GEORGES ET MARIE THERESE - 68 ans  
CALOIN Georges - " id - 40 ans  
RAMETTE E. - " id  
LEPRETRE JL. - 2/12/1940  
CALOIN Alfred - 22/8/1942 63 ans  
WACOGNE Jean Marie - 22/7/1943 54 ans  
LEPRETRE Pierre - 4/2/1944 BON SAINT CHRISTOPHE - 22 ans  
DESCHARLES Jonas - 24/4/1945 JEANNE D'ARC - 33 ans  
LEPRETRE Charles - " id  
MARGOLLE Edouard - " id - 28 ans  
SAILLY Jules - " id - 39 ans  
CARON Henri - 13/1/1948 JACQUELINE FRANCOISE - 42 ans  
CALOIN Jean Baptiste - 11/3/1949 COTE D'OPALE - 59 ans  
SAILLY Jules - " id - 45 ans  
WACOGNE Auguste Jean Marc - " id - 36 ans  
LEPRETRE Emile - 4/12/1950 NOTRE DAME DE PEYRAGUDES - 59 ans  
MARGOLLE Eugène - 25/1/1951 MONT KEMMEL - 46 ans  
LEPRETRE Emile - 1/8/1952 PAS DE CALAIS II - 36 ans  
FOURNIER Charles - 18/3/1954 SAINT JEAN III - 25 ans  
RAMET Roland - 20/7/1954 PROPHETE DANIEL - 19 ans  
WACOGNE Henri - 13/9/1954 A LA GARDE DE DIEU - 23 ans  
CODRON Pierre - 8/5/1955 ELIANNE THERESE - 31 ans  
DESCHARLES Victor - " id - 37 ans  
FOURNIER Henri - " id  
FOURNIER Jules fils - " id - 15 ans  
FOURNIER Jules - " id - 47 ans  
HAGNERE Alfred - " id - 24 ans  
WACOGNE Henri - " id - 36 ans  
FOURNIER Victor - 9/5/1955 NOTRE DAME DE BOULOGNE - 48 ans  
MARGOLLE Ernest - " id - 25 ans  
RAMET Louis - 8/12/1955 MICHEL FRANCOIS - 28 ans  
DESCHARLES Ernest - 14/3/1956 VERT PRAIRIAL - 34 ans  
WACOGNE Joseph - " id - 34 ans  
CALOIN Charles - 1/7/1958 JOSEPH ROBERT - 51 ans  
CALOIN Jean - " id - 27 ans  
CALOIN Marcel - " id - 24 ans  
CAVROY René - 28/2/1954 PELICAN  
LEPRETRE Charles - 1/3/1959 id - 25 ans  
MAGNIER Maximilien - 2/3/1959 id  
FOURNIER Victor - 29/4/1960 LA GRANDE BLEUE - 52 ans  
LAMOUR Michel - " id - 26 ans  
FOURNIER André - 7/8/1963 SAINT AUGUSTIN - 37 ans  
RAMET Gérard - 21/4/1964 NOTRE DAME DE CALAIS - 22 ans  
HAGNERE Gérard - 26/10/1965 JEAN PIERRE ET PHILIPPE - 25 ans  
DEMARTELAERE M. - "  
WAMBRE S. - 20/12/1965  
BONIN Pierre - 25/2/1967 SAINT GEORGES MARIE THERESE - 48 ans  
DEMARTELAERE Michel - " id - 19 ans  
FOURNIER François - " id - 17 ans  
RAMET Florent - " id - 36 ans  
RAMET Victor - " id - 30 ans  
SARRAZIN Jacques - 15/1/1974 CAPITAN - 28 ans  
WACOGNE André - 22/3/1974 SAINTE MARIE DE LA MER II - 33 ans  
HYVART Jean Victor - 19/11/1975 JEAN BERNARD - 39 ans  
CALOIN Victor - 21/9/1976 GALOPIN - 34 ans  
DESCHARLES Jean - " id - 31 ans  
FAIT Victor - 14/4/1978 REGINA COELI - 42 ans  
LEPRETRE Michel - " id - 23 ans  
LEPRETRE Victor - " id - 42 ans  
PRADIER Marc - " id - 39 ans  
DE SAINTE MARESVILLE Eugène - 14/3/1979 SANCTA MARIA - 39 ans  
MARGOLLE Jean Pierre - 6/11/1979 ASTERIX  
MARGOLLE Philippe - " id - 23 ans  
LEROUX Michel - 20/11/1979 CASSEL - 32 ans  
DACHICOURT Jean - 20/10/1980 SAINT FRANCOIS D'ASSISE II - 46 ans  
LEPRETRE Alain - 14/4/1983 ANNICK - 30 ans  
DELATTRE Roger - 7/12/1983  
LAMOUR Emile - " 51 ans  
MACREZ Francis - 8/4/1987 33 ans - plongeur  
DESCHARLES Pierre Marie - 24/4/1987 GLORIEUSE VIERGE MARIE II - 41 ans  
RAMET Francis - " id - 25 ans  
VAMBRE Joël - " id - 28 ans  
GOSSELIN Jean Claude - 22/1/1989 MATER DEI - 44 ans  
CALON Daniel - 7/1/1991 MOÏSE - 34 ans  
CALON Emile - " id - 53 ans  
LEBEGUE Eugène - " id - 50 ans  
MERLIN Dominique - " id - 31 ans  
WACOGNE Rudy - " id - 20 ans  
DOOSCHE Jean - 25/3/1993 ERIC PHILIPPE  
FOURNIER Roland - " id - 48 ans  
RAMET Christian - " id - 32 ans  
RAMET Louis - " id - 38 ans  
HAGNERE Jean Louis - 15/11/1994 LA SOUVERAINE - 35 ans  
PRUVOST Patrick - 16/3/1995 LA FREGATE II - 36 ans  
LEPRETRE Jean Pierre - 4/2/1997 PA'JO' - 39 ans  
HAGNERE Jean Louis - 30/11/1999 ETOILE DE LA PERSEVERANCE - 50 ans  
DESCHARLES Bruno - 9/11/2000 GLOIRE A MARIE - 40 ans  
FOURNIER Didier - 30/11/2007 M. BIJOU - 51 ans  


^ Sommaire


Etaples stèle marins.jpg

la stèle des marins
photo Bernard Gardet 21/10/2011


Comme on peut le constater, quel lourd tribut a payé à la mer la ville d'Étaples !
Cette liste nous montre aussi que l'on est souvent marin de père en fils, tout en notant les nombreux cousinages et fratries dans ce métier, que l'on apprend très jeune.
Nombre des noms de cette liste sont encore présents dans la ville (exemple : Caloin, Descharles, Hagnère, Leprêtre, Wacogne, etc...) et y sont probablement ancrés pour encore plusieurs générations, prouvant l'attachement des marins à leut terre natale.
On peut remarquer aussi, et heureusement, une nette diminution du nombre des disparus en mer depuis les années 1970. Évolution du matériel ? Progression de la prévention ? Sans doute un mélange de ces deux éléments.
De nos jours, l'industrie de la pêche en mer reste toujours importante à Étaples, il n'est qu'à se promener le long des quais en bordure de la Canche pour s'en convaincre.
Etaples, les quais.jpg

les quais
photo Bernard Gardet 21/10/2011


Liste de noms quand même bien longue, et qui illustre bien ce qu'a chanté Renaud : "C'est pas l'homme qui prend la mer, c'est la mer qui prend l'homme..."