62318 - Étaples - Calvaire des Marins
Présentation
- photo Bernard Gardet 14/10/2011
- photo Bernard Gardet 14/10/2011
- Calvaire érigé le 25 octobre 1953, par le chanoine Lecointe, curé, et Guilluy, maire, sur la digue de la Canche, entre celle-ci et le boulevard de l'Impératrice.
Bref historique
- Le calvaire d'origine a été construit en 1818, réclamé par la communauté maritime depuis 1814.
- Il était constitué à l'origine d'une croix en bois.
- Situé alors au nord du pont (le Pont-Rose), il fut déplacé et remplacé par une croix en bois dur à la fin du 19e siècle, et en 1952, au sud des chantiers de construction navale. Sa dernière restauration eut lieu en 1998 et il est composé du Calvaire par lui-même, et d'une stèle précisant les noms des bâteaux sur lesquels navigaient ces marins, située à une dizaine de mètres sur la droite du Calvaire, ce dernier ayant été conçu par Pierre Baillet, architecte.
- Plaques et stèle nous rappellent les noms des marins étaplois disparus en mer depuis 1831 (pour la stèle) et 1900 (plaques commémoratives), aussi bien par noyades individuelles que par naufrages.
Synthèse des noms des marins
- (Note : les noms et prénoms des marins, ainsi que les noms des bâteaux (colonne observations) figurent ici comme inscrits sur le mémorial, sans accent ni trait d'union, classés par dates de décès).
- (Relevé manuel effectué le 14 octobre 2011)
Prénom(s) NOM | Naissance | Décès | Observations |
PLEE Charles | - | 6/12/1832 | SAINT ANTOINE |
BONVOISIN Pierre Bon Napoléon | - | 31/10/1854 | SAINT JEAN - 44 ans |
DACHICOURT Jean | - | 16/10/1856 | NOTRE DAME DE MERCI - 24 ans |
LAMOUR Marie Nicolas | - | 25/3/1865 | BARON MORAND - 37 ans |
DESCHARLES Maxime | - | 12/11/1866 | JEAN BART |
MAISON Louis | - | " | id - 29 ans |
WAMBRE Jules | - | " | id - 24 ans |
LEPRETRE Charles | - | 29/11/1874 | AMIRAL DE MONTAIGNAC |
LEPRETRE Pierre | - | " | id |
DUHAMEL Jean Louis | - | 29/12/1876 | A LA GRACE DE DIEU - 32 ans |
GOSSELIN Pierre | - | 29/4/1880 | SACRE COEUR DE JESUS - 27 ans |
COUSIN Armand | - | 15/10/1880 | L'ACTIF -39 ans |
COUSIN Auguste | - | " | id - 10 ans |
COUSIN Auguste | - | " | id - 47 ans |
COUSIN Charles | - | " | id - 9 ans |
LAMPIR Louis | - | " | id - 26 ans |
PLEE Charles | - | " | id - 19 ans |
POIGNANT François | - | 26/1/1887 | SAINT JULIEN - 33 ans |
LOREAL Louis Marc | - | 15/2/1887 | IMPERATRICE - 39 ans |
MERCHEZ Isidore | - | 21/8/1887 | SAINTE MARIE |
CALOIS Louis | - | 30/10/1887 | SAINT PIERRE - 34 ans |
CALOIS Marie Antoine | - | " | id - 61 ans |
DACHICOURT Pierre | - | " | id - 49 ans |
GOSSELIN Jean | - | " | id - 60 ans |
HAGNERE Pierre | - | " | id - 65 ans |
HAGNERE Pierre Marie | - | " | id - 13 ans |
POCHET Charles | - | " | id - 27 ans |
LEPRETRE Charles | - | 5/11/1887 | JEUNE MARIE - 15 ans |
LEPRETRE François | - | " | id - 11 ans |
RAMET Auguste | - | " | id - 24 ans |
DESCHARLES Jean Baptiste | - | 1/9/1890 | 43 ans |
MARGOLLE Marc | - | 7/12/1891 | 58 ans |
DACHICOURT Henri | - | 6/1/1893 | IMMACULEE CONCEPTION - 17 ans |
LEPRETRE Charles | - | 27/4/1893 | JEUNE MARIE - 40 ans |
BREVIER Charles | - | 8/12/1894 | SAINT HUBERT - 58 ans |
DACHICOURT Jules | - | " | id - 16 ans |
DESCHARLES Louis | - | " | id - 35 ans |
LAMOUR Pierre | - | 5/12/1896 | SAINT BENOIT JOSEPH LABRE - 39 ans |
COINDET Armand | - | 7/2/1900 | NOTRE DAME DE MONTFLIERES - 14 ans |
COINDET Louis | - | " | id - 53 ans |
COUSIN Auguste | - | " | id - 39 ans |
GOSSELIN Camille | - | " | id - 14 ans |
GOSSELIN Ernest | - | " | id - 21 ans |
GOSSELIN François | - | " | id - 42 ans |
ACOGNE Pierre | - | 14/1/1901 | SAINT LAURENT - 22 ans |
DELATTRE Jean Baptiste | - | 29/4/1901 | 11 ans |
BATAILLE Paul | - | 13/11/1901 | SANCTA MARIA - 18 ans |
HAGNERE Antoine | - | " | id - 51 ans |
KROOCKMANN Jules | - | 29/1/1903 | SAINT JEAN DE DIAU PREOTEGES NOUS - 22 ans |
BAILLET Pierre Antoine | - | 10/9/1903 | DON DE DIEU - 32 ans |
BONVOISIN Louis | - | " | id - 41 ans - pilote |
DACHICOURT François | - | " | id - 60 ans |
FOURNIER Jean Baptiste | - | " | id - 11 ans |
FOURNIER Josse | - | " | id - 45 ans |
FOURNIER Vincent | - | " | id - 37 ans |
MAISON Adrien | - | " | id - 15 ans |
NOEL Jean Baptiste | - | " | id - 18 ans |
DACHICOURT Léon | - | 10/9/1903 | SAINT ANTOINE DE PADOUE - 15 ans |
HENAULT Jules | - | " | id - 55 ans |
SONNETTE Alexandre | - | " | id - 46 ans |
WACOGNE Arthur | - | " | id - 23 ans |
HAGNERE Antoine | - | 28/2/1904 | SAINT ANTOINE DE PADOUE PROTEGEZ NOUS - 52 ans |
FAIT Léon | - | 30/5/1904 | SACRE COEUR DE JESUS - 25 ans |
CALOIN Charles | - | 16/2/1905 | BON SAINT JOSSE - 15 ans |
COUSIN Florent | - | 16/2/1905 | 19 ans |
LEPRETRE Henri | - | 5/8/1907 | SAINT PIERRE SAINTE MARIE - 30 ans |
RAMET Jules | - | 9/11/1907 | 36 ans |
LEPRETRE Florent | - | 13/7/1908 | 13 ans |
GOSSELIN Victor | - | 19/8/1908 | COURONNE DE DIEU - 16 ans |
FAIT Henri | - | 1/6/1909 | SACRE COEUR DE MARIE - 29 ans |
SAILLY Jules | - | 16/3/1910 | SAINTE GODELEINE - 32 ans |
SAILLY Pierre | - | " | id - 61 ans |
RAMET Victor | - | 11/11/1910 | SUFFREN - 22 ans |
CALOIN Léon | - | 20/12/1911 | SAINTE CATHERINE |
DESCHARLES Pierre | - | " | id |
FOURNIER Jean | - | " | id |
FOURNIER Martin | - | " | id |
HAGNERE Auguste | - | " | id |
LEPRETRE Eugène André | - | " | id - 37 ans |
LEPRETRE Eugène Charles | - | " | id - 16 ans |
LEPRETRE Eugène fils | - | " | id |
LEPRETRE Pierre | - | " | id - 33 ans |
LEPRETRE Pierre Charles | - | " | id - 15 ans |
MAGNIER Clément | - | " | id |
RAMET Adolphe | - | " | id - 33 ans |
RAMET Joseph | - | " | id |
COUSIN Antoine | - | " | SAINT ANTOINE - 34 ans |
COUSIN Alexandre | - | " | id - 52 ans |
COUSIN Ernest | - | " | id - 24 ans |
COUSIN Victor | - | " | id - 31 ans |
HAGNERE Louis | - | " | id - 54 ans |
MAISON Adrien | - | " | id - 44 ans |
RAMET Antoine | - | " | id - 42 ans |
RAMET Charles Louis | - | " | id - 25 ans |
RAMET Pascal | - | " | id - 13 ans |
RAMET C. fils | - | " | id |
RAMET Victor | - | " | id - 21 ans |
ROUX Jules | - | " | id |
WAMBRE Ernest | - | " | id - 23 ans |
WYART Jules | - | " | id |
GOSSELIN Jean Pierre | - | 11/1/1914 | SAINT MICHEL - 28 ans |
LOUVET Jean François | - | 15/11/1914 | SAINTE SUZANNE - 46 ans |
CALOIN Laurent | - | 20/5/1915 | SAINT GEORGES - 51 ans |
LEPRETRE Georges | - | 22/9/1916 | SAINT MICHEL |
MARGOLLE Jonas | - | 26/7/1918 | SAINTE MARIE MADELEINE - 55 ans |
CODRON Florent | - | 18/9/1918 | SAINT FRANCOIS DE SALES - 35 ans |
SONNETTE Ernest | - | 1/11/1918 | EMILIE ANDRE - 26 ans |
BIGOT Pierre | - | 2/7/1919 | MADELEINE - 25 ans |
LAMOUR Pierre | - | " | id - 30 ans |
BAILLET Pierre | - | 11/7/1921 | SANCTA MARIA - 26 ans |
LEPRETRE Pierre | - | " | id - 14 ans |
LESUEUR Julien | - | " | id |
THUEUX Antoine Pierre | - | " | id - 43 ans |
THUEUX Antoine | - | " | id - 22 ans |
THUEUX Pierre | - | " | id - 17 ans |
RAMET Jules | - | 30/10/1923 | REINE DES ANGES - 25 ans |
VILLENEUVE Joseph | - | 8/2/1924 | ALICE - 42 ans |
DESCHARLES Daniel | - | 7/9/1924 | PROPHETE DANIEL - 44 ans |
DESCHARLES Daniel Pierre | - | " | id - 23 ans |
DESCHARLES François | - | " | id |
LANDY Léon | - | " | id |
LAMOUR Ernest | - | 22/11/1924 | YVONNE - 37 ans |
DESCHARLES Robert | - | 2/5/1926 | CIGOGNE - 44 ans |
SAILLY Pierre | - | 22/9/1926 | L'EXCELLENT - 29 ans |
LEPRETRE Léon | - | 27/8/1928 | L'ABEILLE - 37 ans |
GRAVELINES Alphonse | - | 17/9/1930 | ALCYON - 48 ans |
CALOIN Louis | - | 5/3/1933 | SAINTE GERMAINE - 65 ans |
CALOIN Pierre | - | " | id - 48 ans |
DESCHARLES Henri | - | " | id - 49 ans |
DESCHARLES Victor | - | " | id - 50 ans |
HAGNERE Jean Baptiste | - | " | id - 18 ans |
HAGNERE Lucien | - | " | id - 15 ans |
RAMET André | - | " | id - 14 ans |
LEPRETRE V | - | 19/11/1934 | |
CALOIN N. | - | 5/11/1937 | |
GOSSELIN P. | - | " | |
RAMET A. | - | " | |
CALOIN Charles | - | 22/5/1940 | SAINT GEORGES ET MARIE THERESE - 68 ans |
CALOIN Georges | - | " | id - 40 ans |
RAMETTE E. | - | " | id |
LEPRETRE JL. | - | 2/12/1940 | |
CALOIN Alfred | - | 22/8/1942 | 63 ans |
WACOGNE Jean Marie | - | 22/7/1943 | 54 ans |
LEPRETRE Pierre | - | 4/2/1944 | BON SAINT CHRISTOPHE - 22 ans |
DESCHARLES Jonas | - | 24/4/1945 | JEANNE D'ARC - 33 ans |
LEPRETRE Charles | - | " | id |
MARGOLLE Edouard | - | " | id - 28 ans |
SAILLY Jules | - | " | id - 39 ans |
CARON Henri | - | 13/1/1948 | JACQUELINE FRANCOISE - 42 ans |
CALOIN Jean Baptiste | - | 11/3/1949 | COTE D'OPALE - 59 ans |
SAILLY Jules | - | " | id - 45 ans |
WACOGNE Auguste Jean Marc | - | " | id - 36 ans |
LEPRETRE Emile | - | 4/12/1950 | NOTRE DAME DE PEYRAGUDES - 59 ans |
MARGOLLE Eugène | - | 25/1/1951 | MONT KEMMEL - 46 ans |
LEPRETRE Emile | - | 1/8/1952 | PAS DE CALAIS II - 36 ans |
FOURNIER Charles | - | 18/3/1954 | SAINT JEAN III - 25 ans |
RAMET Roland | - | 20/7/1954 | PROPHETE DANIEL - 19 ans |
WACOGNE Henri | - | 13/9/1954 | A LA GARDE DE DIEU - 23 ans |
CODRON Pierre | - | 8/5/1955 | ELIANNE THERESE - 31 ans |
DESCHARLES Victor | - | " | id - 37 ans |
FOURNIER Henri | - | " | id |
FOURNIER Jules fils | - | " | id - 15 ans |
FOURNIER Jules | - | " | id - 47 ans |
HAGNERE Alfred | - | " | id - 24 ans |
WACOGNE Henri | - | " | id - 36 ans |
FOURNIER Victor | - | 9/5/1955 | NOTRE DAME DE BOULOGNE - 48 ans |
MARGOLLE Ernest | - | " | id - 25 ans |
RAMET Louis | - | 8/12/1955 | MICHEL FRANCOIS - 28 ans |
DESCHARLES Ernest | - | 14/3/1956 | VERT PRAIRIAL - 34 ans |
WACOGNE Joseph | - | " | id - 34 ans |
CALOIN Charles | - | 1/7/1958 | JOSEPH ROBERT - 51 ans |
CALOIN Jean | - | " | id - 27 ans |
CALOIN Marcel | - | " | id - 24 ans |
CAVROY René | - | 28/2/1954 | PELICAN |
LEPRETRE Charles | - | 1/3/1959 | id - 25 ans |
MAGNIER Maximilien | - | 2/3/1959 | id |
FOURNIER Victor | - | 29/4/1960 | LA GRANDE BLEUE - 52 ans |
LAMOUR Michel | - | " | id - 26 ans |
FOURNIER André | - | 7/8/1963 | SAINT AUGUSTIN - 37 ans |
RAMET Gérard | - | 21/4/1964 | NOTRE DAME DE CALAIS - 22 ans |
HAGNERE Gérard | - | 26/10/1965 | JEAN PIERRE ET PHILIPPE - 25 ans |
DEMARTELAERE M. | - | " | |
WAMBRE S. | - | 20/12/1965 | |
BONIN Pierre | - | 25/2/1967 | SAINT GEORGES MARIE THERESE - 48 ans |
DEMARTELAERE Michel | - | " | id - 19 ans |
FOURNIER François | - | " | id - 17 ans |
RAMET Florent | - | " | id - 36 ans |
RAMET Victor | - | " | id - 30 ans |
SARRAZIN Jacques | - | 15/1/1974 | CAPITAN - 28 ans |
WACOGNE André | - | 22/3/1974 | SAINTE MARIE DE LA MER II - 33 ans |
HYVART Jean Victor | - | 19/11/1975 | JEAN BERNARD - 39 ans |
CALOIN Victor | - | 21/9/1976 | GALOPIN - 34 ans |
DESCHARLES Jean | - | " | id - 31 ans |
FAIT Victor | - | 14/4/1978 | REGINA COELI - 42 ans |
LEPRETRE Michel | - | " | id - 23 ans |
LEPRETRE Victor | - | " | id - 42 ans |
PRADIER Marc | - | " | id - 39 ans |
DE SAINTE MARESVILLE Eugène | - | 14/3/1979 | SANCTA MARIA - 39 ans |
MARGOLLE Jean Pierre | - | 6/11/1979 | ASTERIX |
MARGOLLE Philippe | - | " | id - 23 ans |
LEROUX Michel | - | 20/11/1979 | CASSEL - 32 ans |
DACHICOURT Jean | - | 20/10/1980 | SAINT FRANCOIS D'ASSISE II - 46 ans |
LEPRETRE Alain | - | 14/4/1983 | ANNICK - 30 ans |
DELATTRE Roger | - | 7/12/1983 | |
LAMOUR Emile | - | " | 51 ans |
MACREZ Francis | - | 8/4/1987 | 33 ans - plongeur |
DESCHARLES Pierre Marie | - | 24/4/1987 | GLORIEUSE VIERGE MARIE II - 41 ans |
RAMET Francis | - | " | id - 25 ans |
VAMBRE Joël | - | " | id - 28 ans |
GOSSELIN Jean Claude | - | 22/1/1989 | MATER DEI - 44 ans |
CALON Daniel | - | 7/1/1991 | MOÏSE - 34 ans |
CALON Emile | - | " | id - 53 ans |
LEBEGUE Eugène | - | " | id - 50 ans |
MERLIN Dominique | - | " | id - 31 ans |
WACOGNE Rudy | - | " | id - 20 ans |
DOOSCHE Jean | - | 25/3/1993 | ERIC PHILIPPE |
FOURNIER Roland | - | " | id - 48 ans |
RAMET Christian | - | " | id - 32 ans |
RAMET Louis | - | " | id - 38 ans |
HAGNERE Jean Louis | - | 15/11/1994 | LA SOUVERAINE - 35 ans |
PRUVOST Patrick | - | 16/3/1995 | LA FREGATE II - 36 ans |
LEPRETRE Jean Pierre | - | 4/2/1997 | PA'JO' - 39 ans |
HAGNERE Jean Louis | - | 30/11/1999 | ETOILE DE LA PERSEVERANCE - 50 ans |
DESCHARLES Bruno | - | 9/11/2000 | GLOIRE A MARIE - 40 ans |
FOURNIER Didier | - | 30/11/2007 | M. BIJOU - 51 ans |
- la stèle des marins
- la stèle des marins
- photo Bernard Gardet 21/10/2011
- Comme on peut le constater, quel lourd tribut a payé à la mer la ville d'Étaples !
- Cette liste nous montre aussi que l'on est souvent marin de père en fils, tout en notant les nombreux cousinages et fratries dans ce métier, que l'on apprend très jeune.
- Nombre des noms de cette liste sont encore présents dans la ville (exemple : Caloin, Descharles, Hagnère, Leprêtre, Wacogne, etc...) et y sont probablement ancrés pour encore plusieurs générations, prouvant l'attachement des marins à leut terre natale.
- On peut remarquer aussi, et heureusement, une nette diminution du nombre des disparus en mer depuis les années 1970. Évolution du matériel ? Progression de la prévention ? Sans doute un mélange de ces deux éléments.
- De nos jours, l'industrie de la pêche en mer reste toujours importante à Étaples, il n'est qu'à se promener le long des quais en bordure de la Canche pour s'en convaincre.
- les quais
- les quais
- photo Bernard Gardet 21/10/2011
- Liste de noms quand même bien longue, et qui illustre bien ce qu'a chanté Renaud : "C'est pas l'homme qui prend la mer, c'est la mer qui prend l'homme..."